روناس (نام علمی: Rubia tinctorum) نام یک گونه از تیره روناسیان (روبیاسه) است. گیاهی است که به حالت خودرو در مناطق مدیترانه، در شمال آفریقا و بعضی مناطق آسیا می‌روید. خاستگاه نخستین آن خاور نزدیک و قفقاز بوده‌است.

روناس در قدیم در ایران به صورت سنتی در تبریز، ارومیه، اراک، فارس و یزد کشت می‌گردید و امروزه نیز به صورت خودرو در استان مرکزی و ساوه به صورت علف هرز در باغ‌ها در و در استان فارس نیز به صورت گیاه مرتعی مشاهده می‌شود.

مهم‌ترین مورد استفاده از روناس در صنعت، رنگرزی جراحی دامپزشکی پشم در صنعت قالی‌بافی و پارچه‌بافی است. ماده رنگی روناس (آلیزارین) امروزه به‌طور صنعتی نیز تهیه می‌شود، با این وجود امروزه، به دلیل کشف رنگ شیمیایی آنیلین، تا حدود زیادی اهمیت خود را از دست داده‌است.

نام های دیگر گیاه روناس رودک، سورچاه، پاس کوه، دودانگ، فوة، عروق الصباغین است.

نسخه 1: اگر تصمیم دارید موهایتان را پر کلاغی کنید می توانید نصف لیوان پودر رناس را با آب مخلوط کنید و آن را به مدت 45 دقیقه روی موهایتان ماسک کنید. هر 10 دقیقه یک بار پوست سر را با کمک این مرهم به خوبی ماساژ دهید.
نسخه 2: 10 گرم ریشه روناس را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید برای مدت 10 دقیقه بجوشد. این جوشانده را در وان حمام بریزید و برای رفع بیماری های پوستی در آن استراحت کنید. در ضمن با کمپرس جوشانده روناس روی سر می توانید برای درمان شوره سر نیز بهره بگیرید.
نسخه 3: برای به دست آمدن رنگ قهوه ای تیره برای موهایتان می توانید علاوه بر ریشه روناس، پوست گردو و دانه های قهوه را به میزان مساوی ترکیب و با مقداری آب،‌خمیر کرده و به مدت 45 دقیقه روی سر بگذارید.
بهبود درد سیاتیک با گیاه روناس

جهت تسکین درد سیاتیک از دمکرده آن همراه عسل بنوشند. برای بیماری‌های نرمی استخوان 3 – 2 گرم ریشه روناس را دم‌کرده پس از سردشدن با عسل شیرین نموده میل کنند. جهت رفع یبوست 2 گرم روناس را در 100 سی‌سی آب‌جوش دم‌کرده پس از سردشدن صبح همراه عسل بنوشند.
رفع سنگ کلیه با گیاه روناس
جهت دفع کردن سنگ کلیه از دمکرده ریشه روناس روزی 3 فنجان بنوشند. جهت لاغرشدن از دمکرده ریشه‌ روناس مصرف‌ شود و یا از تنتور روناس روزی 20 – 10 قطره همراه با کمی آب 2 بار در روز بنوشند. جوشانده ریشه روناس، حالت اسهالی و درد را در سل روده تسکین می‌دهد.

همه چیز در مورد خواص گیاه روناس

مشاهده
روناس

برداشت روناس

خواص و کاربردهای ریشه روناس
ریشه روناس دارای خاصیت مدر، صفرا بر، ملین و تا حدودی اوره خون را کاهش می‌دهد. یکی از خواص آن خاصیت انحلال سنگ‌های مثانه و کلیه است. روناس گیاهی است فوق‌العاده مقاوم به شوری و مقاومت در آن از نوع بردباری است و شوری خاک تا ۰/۳ درصد را به خوبی تحمل می‌کند.

ریشه‌های این گیاه پس از خشک شدن به سادگی پودر شده و در مجاورت با آب چسبناک می‌شود. برداشت روناس معمولاً در اواخر پاییز انجام می‌گیرد. از ریشه روناس در قدیم برای رنگرزی پارچه و نخ استفاده می‌شده‌است.

ریشه روناس دارای ماده‌ای رنگی به نام جوهر روناس می‌باشد که برای رنگرزی بکار می‌رفت ولی بعد از اینکه توانستند این ماده را به طریقه شیمیایی تهیه کنند کشت آن برای تهیه آلیزارین متوقف گردید.

روناس در زمره گیاهان رنگ‌دار صنعتی و دارویی بشمار می‌آید. ریشه روناس حاوی گلیکوزیدهایی به نام اسید روبرتیک، آلیزارین، پورپورین، روبیارین، مواد پکتیکی، رزین و کلسیم است.

ریشه این گیاه بخصوص پارانشیم پوستی آن واجد گلوکوزی است که تحت تأثیر (دیاستازی ۲) تجزیه می‌شود و آلیزارین (Alizarine) می‌دهد. این ماده رنگی اگر درون شیره سلولی دیده شود به رنگ زرد است ولی در مجاورت هوا رنگ آن قرمز می‌شود. ریشه این گیاه شامل چندین ترکیب پلی فنلی مانند: پورپواگزانتین (purpuroxanthin)، کوئینزارین (quinizarin)، پورپورین (purpurin) و آلیزارین (alizarin) می‌باشد.

گیاه روناس

خواص دارویی روناس
روناس از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.
بازکننده گرفتگی‌ها در بدن است.
ادرارآور است و حبس‌البول را درمان می‌کند.

گیاه شناسی روناس
روناس گیاهی است که به حالت خودرو در مناطق مدیترانه، در شمال آفریقا و بعضی مناطق آسیا می روید. ساقه این گیاه پوشیده از خارهای ریز است و ارتفاع آن تا حدود دو متر می رسد. روناس با استفاده از خارهای ریزی که دارد به دیوار و درختان می چسبد و بالا می رود. برگ های آن بیضی، نوک تیز و دراز بوده که به صورت گروهی و به شکل چتر از کنار ساقه بیرون می آید.

گلهای روناس کوچک و به رنگ زرد مایل به سبز می باشد . میوه آن گوشتی و به رنگ تیره است. ریشه آن به نام روناس معروف است به رنگ قرمز تیره و به صورت دراز ، باریک و استوانه ای می باشد . دارای طعمی تلخ و گس بوده و قسمت مهم این گیاه از نظر طبی محسوب می شود. از ریشه روناس در قدیم برای رنگرزی پارچه و نخ استفاده می شده است.

طرز استفاده از روناس
دم کرده: یک قاشق مربا خوری ریشه خرد شده روناس را در یک لیوان آب جوش ریخته . بگذارید به مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد. مقدار مصرف آن نصف فنجان سه بار در روز است.
جوشانده روناس: ۱۰ گرم ریشه روناس را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید برای مدت ده دقیقه بجوشد . این جوشیده را در وان حمام بریزید و برای رفع بیماریهای پوستی در آن استراحت کنید .
ترکیبات شیمیایی روناس
ریشه روناس دارای ماده ای رنگی به نام آلیزارین است که برای رنگرزی بکار می رفت ولی بعد از اینکه توانستند این ماده را به طریقه شیمیایی تهیه کنند کشت آن برای تهیه آلیزارین متوقف گردید.

برای معالجه بیماری فلج آن را با عسل مخلوط کرده و به بیمار بدهید.
ترشح شیر را زیاد می‌کند.
یبوست‌های سخت را معالجه می‌کند.
اشتهاآور است.
قاعده‌آور است.
خارش پوست را برطرف می‌کند بدین منظور می‌توان از ضماد استفاده کرد یا اینکه جوشانده آن را در وان حمام بریزید و مدتی در آن استراحت کنید.
اوره خون را پائین می‌آورد.
جوش خوردن استخوان شکسته را تسریع می‌کند.
تورم را در بدن از بین می‌برد.
از کمپرس جوشانده روناس برای رفع بیماری‌های پوستی استفاده کنید
در آذر بایجان و اردبیل به نام «بویاق» معروف است پودر آن را با عسل مخلوط کرده وبا آتل بر روی محل شکستگی استخوان می‌بندند.

در طب سنتی کرمانشاه روناس (رینیاس در کردی) با زرده تخم مرغ کردی به شکل ضماد برای شکستگی استخوان همراه با آتل به مدت سه روز استفاده می‌شود. در آذربایجان و اردبیل به نام «بویاق» معروف است آن را با عسل مخلوط کرده وبا آتل بر روی محل شکستگی استخوان می‌بندند.

ریشه روناس

سایر خواص درمانی روناس
درمان شوره سر با ماسک گیاه روناس

روناس علاوه بر آنکه می تواند طیف رنگ های قهوه ای تیره، مشکی و پر کلاغی را ایجاد کند، می تواند به درمان شوره سر و درمان و پیشگیری از پوسته پوسته شدن پوست سر شما کمک کند.